Çıntar.Larca
Genellikle ‘çıntar’ olarak bildiğimiz bu mantara ‘melki’, ‘kızıliçi mantarı’ ‘tillice’ diyen de var, “kanlıca mantarı” diyen de.
Genellikle ‘çıntar’ olarak bildiğimiz bu mantara ‘melki’, ‘kızıliçi mantarı’ ‘tillice’ diyen de var, “kanlıca mantarı” diyen de. Çıntar, çeşitleri arasında ülkemizde en çok bilinen yaban mantarı türüdür. Russulaceae familyasından olup, gıda olarak tüketilebilmektedir. Lactarius salmonicolor, Lactarius deliciosus ve Lactarius deterrimus olmak üzere 3 türü bulunmaktadır.
Çıntar dünyada ilk kez 1753 yılında yenilebilir mantar türü olarak tespit edilmiş olup ekonomik olarak kültür ortamında üretilmemektedir. Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika kıtasında gıda olarak tüketilmektedir. Özellikle İspanya, İtalya, Bulgaristan, Romanya ve Türkiye’de sıklıkla rastlanan bir mantar türüdür. Ülkemizde başta Kastamonu olmak üzere Batı Karadeniz ve Batı Ege yöresinde görülür. Çıntar, çam ormanlarında yetişir ve sonbaharda, kış aylarına doğru yoğun yağışların ardından görülmeye başlar. Ülkemizin çoğu yerinde köylüler tarafından toplanır ve semt pazarlarında satılması ile küçük de olsa ekonomik bir değer oluşturur.
Sote, ızgara, kızartma, közleme ve hatta ekmek olarak bile yenebilir. Tadı kuzu etine benzer. Kızıla çalan turuncumsu bir rengi vardır ve hafif küflüdür. Çam ağaçlarının dibinde yetişenler koyu kırmızı renkte, meşe ağaçlarının dibinde yetişenleri ise açık turuncu renktedir. Besin değeri açısından çok zengindir. Diğer tüm mantarlar gibi çıntar da bol miktarda su içerir ve toplandıktan sonra hızla kurumaya başlar. Eğer toplandıktan sonra sıcakta kalırsa bozulma/kurtlanma olabilir. Bu nedenle taze tüketilmesi önerilmektedir. Eğer kış için hazırlanacaksa iyice temizlenip fırınladıktan sonra derin dondurucuda saklanabilir. Çıntarı taze olarak semt pazarlarında (sezonunda), organik marketlerde, organik ürün satan web sitelerinde veya donmuş olarak temin edilebilirsiniz.
Çıntarın insan sağlığına birçok faydası vardır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Yağ içermediği için ve proteince oldukça yüksek değerlere sahip olduğundan diyet yapanlar ve kolesterol problemi olanlar için önerilmektedir. Özellikle vejeteryan beslenenler için protein kaynağı olarak tercih edilebilir. Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu kalsiyum, fosfor, demir, sodyum, potasyum ve magnezyum gibi mineraller ve B1, B2 ve C vitaminlerini bünyesinde barındırır. Yapılan araştırmalar çıntarın, kızartılarak tüketildiğinde besin değerinin düştüğünü göstermektedir fakat sote veya diğer besinlerle beraber piştiğinde besin içeriği açısından daha zengin olacağı söylenmektedir. Demir açısından da oldukça zengin olan çıntar demir eksikliği ve kansızlık sorunu yaşayanlar tarafından tercih edilmektedir. Ayrıca haşlanan mantarın suyunu cilt temizliğiniz, sivilcelerinizin tedavisi, cildinizin beslenmesi için yüzünüze sürebilirsiniz. Ayrıca ağrı ve romatizma içinde bu mantardan çeşitli kremler yapılmaktadır.
Çıntar, ayırt etmesi kolay olmakla birlikte nasıl toplanılması gerektiği uzmanlardan tam olarak öğrenilmelidir. İlk olarak bu işte tecrübeli ve bu mantarı tanıyan birileriyle toplamak daha güvenli olacaktır. Çıntar mantarı bulmak için öncelikle kızılçam ormanlarına bakmak gerekir. Çünkü bu mantar türü nemli çam ormanlarını çok sever. Türler arasında çıntar mantarına benzeyen ve hatta aynısı olduğu gözlemlenen bir başka cins mantarlar da mevcuttur fakat bu mantar türleri zehirli oldukları için oldukça tehlikelidir ve ayırt edilmesi çok çok önemlidir. Zehirli ve yenilebilen mantarları birbirinden ayırt etmek çok zor olduğundan yabani mantarlar sadece uzmanlar tarafından toplanmalıdır.
Bizim İzmir mutfağından annemin severek yaptığı, bizim de ailecek bayılarak tükettiğimiz birçoğunuzun da bildiğinizi düşündüğüm bir tarifi, bilmeyenler olabileceğini umarak sizlerle paylaşmak isterim
Tavada ince doğranmış soğan ve zeytin yağ iyice kavrulur (isteğe bağlı çok az tereyağ eklenebilir). Güzelce yıkayıp zevkinize göre doğradığınız çıntarlar tavaya eklenir ve pişmeye yakın üzerine yumurta kırılır Bu şekilde çok pratik ve besleyici bir öğün olarak çıntarı tüketebilirsiniz. Afiyet olsun
KAYNAKÇA
Anonim a, 2018. http://www.bozkurt.gov.tr/kanlica-mantari
Anonim b, 2018. https://harbiyiyorum.com/cintar-mantari-nedir/
Anonim c, 2018. https://www.dogalmantarlar.com/kanlica-mantari-ve-ozellikleri/
Anonim d, 2018. https://www.gunicihaber.com/cintar-mantari-faydalari-fiyati-yetistiriciligi-cintar-mantari-nedir/
Anonim e, 2018. https://cahidesultan.net/2012/12/14/yumurtali-mantar-kavurmasi-ve-cintarlar/
