Ülkemizin bağcılık potansiyelinin oluşturulması ve dünyada çekirdeksiz kuru üzüm ihracatında söz sahibi olmasında Ege Bölgesi gerek bağ alanları gerekse üzüm üretimi açısından ülkemiz bağcılığı açısından çok önemli bir konumdadır. Bölgede hakim çeşit Sultani Çekirdeksiz olup üretim süreci içerisinde bir çok teknik ve ekonomik problemi de bünyesinde barındırmaktadır. Her yıl farklı boyutta görülmekle birlikte salkımlarda yaşanılan uç kuruması problemi de bunların başında gelmektedir. Bu problem 2016-2017 Çekirdeksiz Kuru Üzüm üretim sezonunda da yeniden yaşanmış ve İzmir Ticaret Borsası’nın yayınlamış olduğu Çekirdeksiz Kuru Üzüm Rekolte Tahmin Raporunda da Manisa iline bağlı bazı ilçelerde yoğun uç kurumaları görüldüğü ve rekolteye olumsuz etki yaptığı şeklinde yer almıştır (İzmir Ticaret Borsası, 2016).
Genel hatlarıyla bakıldığında uç kuruması, salkım ucundaki tanelerde başlayan sonraki aşamalarda ise salkımdaki çoğu tanelerin kurumasına yol açabilecek bir sorun olarak tanımlanmaktadır. Dünya literatüründe bu durum kesin olarak fizyolojik bozukluk olarak belirlenen bir sorun şeklinde karşımıza çıkmaktadır (Bonanda ve Keller, 2012; Bonanda, 2014; Bachteler ve ark., 2014). Fakat bu sorunun ortaya çıkış nedeni tam olarak belirlenememiştir. Birçok etkinin söz konusu olabileceği bildirilmekte olup, bu etkiler içerisinde aşırı yaprak alımı/aşırı ürün dengesizliği, toprakta potasyum (K), magnezyum (Mg) ve kalsiyum (Ca) gibi mineral maddelerin aşırı bulunmasından dolayı birbirinin topraktan alımını olumsuz etkilemesi ya da toprakta yetersiz bulunması, aşırı sulama veya kısıtlı sulama, vb. gibi faktörler sıralanabilmektedir.
Ülkemizde bu konuyla ilgili geçmişte yapılmış olan sadece gözlem ve anket verilerine dayalı bir çalışma bulunmaktadır. Söz konusu çalışmada, Ege Bölgesi çekirdeksiz üzüm bağlarında salkım ucu kuruma nedenlerini belirlemeye yönelik bir gözlem gerçekleştirilmiştir. Yapılan gözlemde, salkımlarda meydana gelen uç kuruması sorunu yaşanan 12 ayrı bağda çiçeklenme ve ben düşme dönemlerinde toprak ve yaprak örneklerinde mineral madde analizleri yapılmıştır. Gözlem sonucunda uç kurumasına birçok nedenin etkili olduğunu belirten araştırıcı, özellikle aşırı ürün yükü ve yaprak alımı sonucunda tanelerde pörsümenin görülebileceğini ifade etmiştir. Araştırıcı, uç kurumasına neden olan faktörlerin kesin hatlarıyla belirlenebilmesi için kontrollü şartlarda terbiye ve sulama gibi unsurların takip edilerek toprak, yaprak ve ürün analizleri ile birlikte daha detaylı çalışmalarla uç kurumasının nedenlerinin tespit edilmesinin gerekliliğini ifade etmiştir (Konuk,1991). Bu yüzden konuyla ilgili bilimsel çalışmaların yapılma gerekliliği zorunlu hale gelmiştir. Buna bağlı olarak konuyla ilgili çalışmalarımızı başlatmış bulunuyoruz. Aynı zamanda bu proje ile salkım ucu kuruması ve buna neden olan diğer olası etkilerinin nedenlerini ortaya koyan ilk bilimsel çalışma olacak olması ülke bağcılığına bir katkı sağlayacaktır. Literatüre önemli katkı sağlayacak olmasının yanında, ortaya konan nedenlerin yarattığı sorunların çözümüne yönelik çalışmalar artarak gerçekleştirebilecektir.
Peki Dünya’da Yaygın Mı?
Salkımlarda görülen uç kuruması dünyada birçok bağ bölgelerinde de araştırma konusu haline gelmiştir ve birçok araştırıcı bu konunun nedenleri ve çözümleri üzerine araştırmalar gerçekleştirmektedir. Araştırıcılar tarafından uç kurumasının Avusturya’da Zweigelt (Besser, 2010), Amerika’da Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc, Semillon ve Pinot Gris (Keller, 2008), İtalya’da Sauvignon Blanc ve Pinot Blanc (Riedel 2008), Çin’de Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir ve Sauvignon Blanc (Fang ve ark.,2011) gibi şaraplık üzümlerde yoğun olarak görüldüğü yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Şaraplık üzüm üreticilerinin sorunu haline gelen bu durum üreticileri değişik oranlarda zarara uğratabilmektedir. Örneğin, Amerika’nın bazı bölgelerinde elde edilen ürünün % 1–5’lik kısmı zaman zaman meydana gelen uç kurumasından etkilenirken, devamlı kurumanın meydana geldiği bölgelerde ise bu zarar % 50’lere ulaştığı bildirilmektedir (Krasnow ve ark., 2010).Uç Kuruması Güneş Yanıklığından Kaynaklanmaz
Uç kuruması salkımlarda meydana gelen güneş yanıklıkları sonucunda ortaya çıkmış bir sorun değildir. Uzun zamandır bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere dayanan bu tip tartışmalar maalesef üreticilerimizi ve bu işle uğraşan kişileri yanlış yönlendirmektedir.
Örneğin, çardak sistemlerinde yetiştiricilik yapılan üzümlerde güneş yanıklığı sorunu çok görülmez. Çünkü sistemin üst kısmında yer alan yapraklar güneş ışınlarının salkıma erişmesi bir bakıma engeller. Peki şimdi şunu sormak lazım. Şayet güneş ışınları tam anlamıyla salkıma zarar verecek etkide bulunmuyorsa tanelerde kurumalar neden gerçekleşebiliyor? İşte bu durum salkımlarda uç kurumasına işaret edebilmektedir. Çünkü sorun yüzeysel bir kurumadan çok, uç kurumasına uğrayan tanenin içsel su kaybetmesi ile ilgilidir. Tanelerin su kaybına ilişkin belirtiler ben düşme ya da hasat döneminde başlamakta olup olgunluk sonrasında belirtiler daha da belirginleşerek tane koyu kahverengiye dönüşmekte ve tamamiyle kuruma meydana gelmektedir. Amerika’da yapılan çalışmada su stresi, aşırı sıcaklık ve ani sıcaklık düşüşünün yaşanmasının tanede meydana gelen kuruma üzerine bir etki yaratmadığı bildirilmektedir (Keller 2008). Aynı zamanda sulama faktöründen daha çok tane kapsamında mineral madde varlığının ve aşırı sıcaklıkların tane mezokarp hücrelerinin ölümünü hızlandırarak kurumaya sebebiyet verdiğini bildiren yayınlar da bilinmektedir (Bondada ve ark, 2013). Araştırma sonuçları arasında farklılıklar bulunabilmektedir. Bu durum yetiştiricilik yapılan ekoloji, toprak durumu ve üzüm çeşidine göre değişiklik gösterebilmektedir. Farklılıklar sadece bu durumlarla sınırlı kalmamaktadır. Uç kuruması değişik zamanlarda şiddetli ya da hafif olarak da görülebilmektedir. Örneğin bu sene içinde aşırı derecede salkımlarda uç kuruması görülen bağlarda gelecek sene aynı sorun olmayabilir. Ya da uç kurumasının görüldüğü bilinen bir bağa ait bütün asmalarda bu sorun görülmeyebilir, hatta aynı asmaya ait bazı salkımlarda görülürken bazı salkımlarda hiç görülmediği bizim çalışmalarımızın sonucunda da ortaya çıkmaktadır.Sonuç olarak bu konu üzerine bilimsel çalışmalar devam etmektedir. Salkımlarda görülen uç kurumasının nedenlerine yönelik çalışmalar sonucunda sorunun çözümüne da yönelik çalışmaların yapılması kaçınılmaz olacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Kuru Üzüm, Sultani Çekirdeksiz Kuru Üzüm, Kuru Meyve, Kuru Üzüm Rekoltesi, Sultanas, Raisins, Dry Fruit, Raisin harvest, изюм, Виноград урожая, 葡萄乾, 葡萄收穫, pasas, レーズン, Rosinen, عنب مجفف, raisins secs,
Kaynaklar:- Bachteler, K., Riedel, M., Merkt, N., Schies, W., Fröhlin, J., Wünsche, J., 2014. Effects of Foliar Fertilization on Incidence Berry Shrivel and Bunch Stem Necrosis in Vitis vinifera L. cvs 'Pinot Blanc' and 'Zweigelt'. Journal of Plant Nutrition
- Besser, S., 2010. Differenzierung der Traubenwelke-Symptomatik auf Einzelsstockbasis an Vitis vinifera cv. Zweigelt. Master Thesis. Universität für Bodenkultur, Department für Angewandte Pflanzenwissenschaften und Pflanzenbiotechnologie. Vienna
- Bondada, B.R. and Keller, M., 2012. Morphoanatomical Symptomatology and Osmotic Behavior of Grape Berry Shirvel. Journal of the American Society of Horticultural Science. 137 (1): 20-30.
- Bondada, B.R., Sadras, V.O., Fuentes, S., 2013. Effect of Elevated Temperature on The Onset And Rate of Mesocarp Cell Death In Berries of Shiraz and Chardonnay and İts Relationship With Berry Shrivel. Austral. J. Grape Wine Res. 19:87-94.
- Bondada, B., 2014. Structural and Compositional Characterization of Suppression of Uniform Ripening in Grapevine: A Paradoxial Ripening Disorder of Grape Berries with No Known Causative Clues. J.Amer. Soc. Hort. Scı. 139(5):567-581.
- Fang,Y., Meng,J., Zhang, A., Liu, J.,Xu, T., Yu, W., Chen, S., Li, H., Zhang, Z., Wang, H., 2011.Infulence of Shriveling on Berry Composition and Antioxidant acitivity of Cabernet Sauvignon Grapes From Shanxi Vineyards. Journal of The Science of Food and Agriculture. 91:749-757.
- Keller, M., 2008. Traubenwelke : Auch in den USA ungelöst. Schweizerische Zeitschrift für Obst und Weinbau. 7:68.
- Konuk, F., 1991. Ege Bölgesi Çekirdeksiz Üzüm Bağlarında Salkım Ucu Kurumalarının Nedenleri Üzerinde İnceleme. Gözlem, Uygulama, Analiz Sonuçları. Tariş Araştırma Geliştirme Müdürlüğü, Bornova.
- Krasnow, M., Matthews, M.A., Smith, R.J., Benz, J., Weber, E., Shackel, K., 2010. Distinctive symptoms differentiate four common types of berry shrivel disorder in grape. California Agriculture 64: 155-159.
-
Riedel , M., 2008. Traubenwelke und Stiellähme im Visier. Der Badische Winzer. 2: 17-20. 73-80.
Görseller:
Yazara aittir.
YORUMLAR
Bu sayfalarda yer alan okur yorumları kişilerin kendi görüşleridir. Yazılanlardan www.apelasyon.com sorumlu tutulamaz.
Aydın Bilgin
- 17.06.2017 17:41
Uzayan asma dalı uçları kurumaya başladı, neden ?
Apelasyon RSS
Sanal Yazılım Ltd.