Ayvayı Yiyelim
Pek çoğumuz ayvayı sevmiyor ancak benim kendisi ile özel bir bağım var. Bu yüzden çevremdeki herkese bu güzel meyveyi tanıtmak ve sevdirmek istiyorum.
Pek çoğumuz ayvayı sevmiyor ancak benim kendisi ile özel bir bağım var. Bu yüzden çevremdeki herkese bu güzel meyveyi tanıtmak ve sevdirmek istiyorum. “Ayvayı yemek” her ne kadar argo bir ifade olsa da, sağlık açısından faydalarını öğrendiğinizde, inanın bana mutlaka yemeliyim diyeceksiniz. Ayvayı yerken boğazda kaldığı için yiyemeyenler çoğunlukta, eğer sizde bu yüzden ayvayı yiyemiyorum diyenlerdenseniz ilerleyen kısımlarda bunun çözümünü sizlere sunacağım.
Bu zamana kadar gereken önem verilemeyen ve üvey evlat olarak hep dışlanan ayvanın, son yıllarda üretiminin gittikçe artış gösterdiğini ve kıymetinin anlaşılmaya başlandığını sevinerek söyleyebilirim. Ayrıca baştan belirtmekte de fayda var Türkiye, Dünya ayva üretiminde 121.764 ton ile ilk sırada yer alıyor yani Dünya lideriyiz.
İnsanoğlunun bildiği en eski meyvelerden biri olan ayvanın, eski Yunan ve Roma medeniyetleri döneminden beri kültürü yapıldığı bilinmektedir. Tarihi kaynaklarda; 4000 yıl kadar önce Mezopotamya medeniyetlerinin ünlü şehri Babil’de yetiştirildiği yazılı olan ayvanın, Pompei fresklerindeki figürlere göre, eski Yunan ve Romalılar tarafından balla yenilen bir meyve olduğu görülmektedir.
M.Ö. 600‘de Solon zamanında düğün törenlerinde gelinlerin damada sevgi, bolluk, zenginlik ve uzun ömür sembolü olarak bir ayva meyvesi sunmaları gelenekselleşmiştir. Günümüzde ise evlenenlere “ayvayı yedin” kelimesinin sıklıkla kullanılmasının, milattan öncelerden kalan bir gelenek olduğunu düşünmek istiyorum . Günümüzde düğünlerde resimde gördüğünüz gibi damada ayva takan insanlar bile var. Çok iyi niyetli olan bu insanlar pek tabi ayvayı bolluk ve bereket simgesi olarak damada takdim ediyorlar .
Ayva meyvesi yüksek tanenden içeriği nedeniyle dolayı buruk bir tada sahip ve daha öncesinde de belirttiğim gibi bu özellik meyvenin taze olarak tüketilmesini olumsuz yönde etkiliyor. Dünyada ayva tüketim şekillerine baktığımızda ayvayı taze olarak tüketen tek ülke Türkiye yani ayva konusunda ilklerimiz ve teklerimiz bulunmakta. Diğer ülkeler ise ayvayı pişirdikten sonra reçel, tatlı, komposto, marmelat vb. şekillerde tüketmeyi tercih ediyor.
Ayva meyvesinde pektin, tanen, şeker, organik asit, A ve C vitamini ve mineral tuzlardan bol miktarda bulunmakta, tohumlarında ise yüzde 14-18 oranında tutkal maddeler, yüzde 16-20 oranında yağ, tanen, renkli maddeler ve yüksek oranda protein, az miktarda amigdalin ve emülsin olduğunu bilinmektedir.
Meyve olarak tüketiminin yanı sıra başlıca kullanım alanları;
- • Kozmetik sektörü (parfüm, şampuan, krem vb. yapımında),
- • Tekstil sektörü (kumaşların apresinde),
- • Gıda sektörü (jelatin yapımında) ,
- • İlaç sektörüdür.
Faydaları ise saymakla bitmez;
- • Sindirim sistemi için faydalıdır. Mide ve bağırsakları çalıştırır, hazmetmeyi kolaylaştırır ve ishali keser,
- • İnce bağırsak iltihabını giderir,
- • Dizanteri hastalığının tedavisinde kullanılır,
- • Kanı temizler,
- • Karaciğerin çalışmasını düzenler,
- • Safra salgısını arttırır,
- • Damar sertliğini önler,
- • Tansiyonu düşürür,
- • Kurutulmuş ayvanın suda bekletilmesiyle elde edilen gargara boğaz iltihabına iyi gelir, ses kısılmasını ve öksürüğü önler,
- • Çekirdekleri kaynatılıp suyu içilirse göğsü yumuşatır,
- • Çekirdeklerinden yapılan merhem, dudak ve meme çatlaklarında, egzamalarda kullanılır,
- • Ayvanın yaprağını yakıp kül olmadan söndürüp iyice dövüp göze çekilirse çok faydalıdır,
- • Çiçeği baş ağrısını geçirir, kalbe, beyne iyi gelir.
Ayva ile ilgili vahiy ve hadisler de bulunmaktadır. İşte bunlardan bir tanesi;
“Rivayet edilmiştir ki, bir kavim / topluluk, çocuklarının çirkinliğini Peygamberlerine şikâyet etmiştir. Bunun üzerine Allah o Peygambere; ‘Onlara; gebe olan hanımlarına ayva yedirmelerini tavsiye et, çünkü bu meyve çocuklara güzellik sağlar.’ diye vahiy etmiştir.”(İhya, IV/278).
Son yıllarda grip ve soğuk algınlığı kış aylarının en büyük kabusu. “Soğuk algınlığına karşı ayva suyu” tarzında gazete manşetleri belki sizinde dikkatinizi çekmiştir. Yüksek mineral ve vitamin içeren ayva suyunun kış aylarında sıkça görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarının önüne geçilmesinde oldukça etkili olduğu belirtilmektedir. O yüzden ayvayı yiyelim suyunu da içelim .
Ayvayı boğazında kaldığı için yiyemeyenlere bir de küçük önerim olacak bu tarif aynı zamanda çok güzel bir mezedir ve İzmir’e yolu düşenler bilir. Tuz +limon suyu bir karışım hazırlıyoruz ve ayvayı rendeleyerek ya da ince ince elma dilimi şeklinde kesip bu karışımla servis ediyoruz. Hem boğazınızda kalmıyor hem de çok güzel bir meze olarak sohbetinize eşlik ediyor. Farklı lezzetlere açıksanız ayva dolmasını ve ayvalı tas kebabını mutlaka denemelisiniz.
Tüm bu bahsettiklerimden sonra ayvayı yiyelim diye boşuna dememişim değil mi? Hem sağlığımız hem de farklı lezzetler denemek açısından ayvayı sevelim ve yiyelim .
Hepimizin bildiği bir türkü ile sizlere veda ediyorum…
Ayva çiçek açmış yaz mı gelecek?
Gönül bu sevdadan vaz mı geçecek?
Sağ gözüm seğriyor yar mı gelecek?
Uyan yarim uyan gel tut elimden,
Nasıl ayrılayım tatlı dilinden.
Evlerinin önü vişne fidanı,
Dolanı dolanı buldum odanı.
Hani bu güzelin körpe fidanı,
Yandım Allah yandım al kanım akar,
Al duvaklı gelin yoluma bakar.
KAYNAKLAR
http://www.gunhaber.com.tr/haber/Damada-dugun-hediyesi-ayva/374028
Starndjev, 1986. Meyvelerin Değerlendirilmesi, Zemizdat Yayınevi, SOFYA/1986.
http://www.kadinvekadin.net/ayva-suyu-icerek-hastaliklardan-korunun-2013-02-12.html
http://www.sabah.com.tr/Saglik/2013/02/18/ayva-suyu-hastaliklara-birebir
