Vermikompostun Tarımda Kullanım Olanakları
Modern tarımsal uygulamalar çevre kirliliği, toprak organik maddesinin azalması, tuzluluk gibi olumsuz sonuçlar doğurmuştur.
Geleneksel tarım sistemlerinde hayvansal ve bitkisel çiftlik atıklarının gübre olarak kullanımı ve bu uygulama ile elde edilecek ürün arasında var olan ilişki kimyasal gübreleme endüstrisinin gelişimi ile düşük maliyetle bitki besin elementlerinin sağlanması fırsatı yaratıldığından geri planda kalmıştır. Modern tarımsal uygulamalar çevre kirliliği, toprak organik maddesinin azalması, tuzluluk gibi olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Kimyasal gübrelemenin bu olumsuz etkilerine karşı geleneksel gübrelemede ise özellikle hayvansal atıkların kompostlaştırılmadan topraklara uygulanması kötü koku ve bazı kirlilik problemleri oluşturmaktadır (Garg ve ark., 2005).
Toprak solucanları hem doğal ve hem de tarımsal ekosistemlere önemli hizmetler sağlayan canlılardır. Solucanların, bitki besin maddesi mineralizasyonu yoluyla toprak verimliliğine önemli katkıları olmaktadır. Solucanların verimlilik üzerindeki direkt etkileri, bitki artıklarının parçalanma ve mineralizasyonunun geliştirilmesini sağlamasıdır. İndirekt etkileri ise toprak gözenekliliğinin, toprak organik maddesinin ve suya dayanıklı agregat stabilitesinin artması yoluyla toprak-su ilişkilerinin geliştirilmesine olan katkılarıdır. Topraklarda bulunan solucan varlığının korunması ve artırılması ile; hem kimyevi gübre maliyetleri ve hem de kimyasal gübre kullanımının çevre üzerindeki olumsuz etkileri azalmaktadır. Derin toprak işleme, tarımsal ilaçlarının ve kimyasal gübrelerin aşırı kullanımı ve bitki artıklarının yakılması gibi yaygın tarımsal uygulamalar, Türkiye tarım alanlarındaki toprak solucanlarının popülasyonlarını tehlikeye atmaktadır. (Bellitürk, 2014).
Özellikle normal şartlarda 1 m2 bahçe toprağında yaklaşık olarak 300-400 adet olması gereken solucan sayısı, yoğun tarımsal ilaç ve kimyasal gübre kullanımı neticesinde giderek azalmakta ve bu da doğanın dengesini bozmaktadır. Darwin’in 1881 yılında solucanlar üzerindeki çalışmasından bu yana, genel olarak solucanların toprakları iyileştirdiği düşünülmektedir (Edwards, 2011). Toprak solucanlarının tahıl bitkilerinin gelişimini % 39, tohum rekoltesini % 35, tohumun azot içeriğini % 12 oranında artırdığı saptanmıştır. Ayrıca yapılan sera çalışmalarında, bitki verimini belirgin şekilde etkiledikleri, bunun yanında buğday ve yonca kalitesini artırdıkları saptanmıştır. Bunun yanında toprak solucanlarının bitki kök gelişimini destekledikleri, kök hastalıklarını oranını önemli ölçüde düşürdükleri, çayır ve ürün rekoltesi ile tahıl kalitesini artırdıkları (örneğin protein içeriği) gerek laboratuvar ve gerekse arazi koşullarında yapılan denemelerle ortaya konulmuştur (Mısırlıoğlu, 2011).
Kompost uygulamaları ülkemizde de hızla yaygınlaşırken, vermikompost uygulamaları ülkemiz için yeni bir uygulama sayılabilecek niteliktedir. Organik artıkların normal fermentasyon yolu ile kompostlaştırılmasının yanı sıra, toprak solucanları ilave edilerek vermikompost oluşturulması ile de değerlendirilmesi mümkündür (Bellitürk ve Görres, 2012).
