GIDA KATKI MADDELERİ 1
Değişen yaşam koşulları ve beslenme alışkanlıklarıyla birlikte hazır gıda tüketimi kaçınılmaz hale gelmiştir.
Değişen yaşam koşulları ve beslenme alışkanlıklarıyla birlikte hazır gıda tüketimi kaçınılmaz hale gelmiş, hazır gıdaların içerdikleri katkı maddelerinin kullanımının gerekliliği ve zararları gibi konular tartışmalara neden olmuştur. Yediğimiz gıdalarla bir yılda alınan katkı maddelerinin miktarının nerdeyse kendi ağırlığımız kadar olduğu gerçeği göz önüne alınırsa bu tartışmalar hiç de yersiz değildir.
Gıda katkı maddeleri, üretimleri esnasında gıdalara katılan, ve onlarla birlikte tüketilen doğal ya da yapay maddelerdir. FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) / WHO (Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü) Birleşik Kodeks Komitesi (Codex Alimentarıus Commission) gıda katkı maddelerini “Tek başına besin değeri taşımayan ancak gıdaya bilinçli olarak direkt veya indirekt olarak, onların görünüşlerini, yapılarını düzeltmek için veya muhafaza olanağını arttırmak için sınırlı miktarda katılan maddelerdir” şeklinde tanımlamaktadır.
“Gıda Katkı Maddeleri hammadde hazırlık, imalat, paketleme ve depolama gibi işlemler sırasında gıdaların bazı teknolojik ve organoleptik özelliklerini düzeltmek, iyileştirmek, biyolojik ve besleyici değeri korumak veya düzeltmek, bunun yanı sıra gıdada meydana gelebilecek istenmeyen değişiklikleri engellemek, ürünün kalite ve raf ömrünü arttırmak amacıyla bilinçli olarak kullanılan doğal veya yapay kaynaklı madde veya madde karışımlarıdır” tanımı gıda katkı maddelerinin ne olduğu ve ne amaçla kullanıldığını ifade eden en doğru ve kapsamlı tanımlama olacaktır.
Gıda katkı maddeleri deyince akla boyalar, tatlandırıcılar ve gıdanın raf ömrünü uzatmak için kullanılan kimyasallar vb. gelse de katkı maddelerinin gıdalarda kullanımı insanlık tarihi kadar eskidir ve tuz, baharat, duman ve sirke kullanılan ilk gıda katkı maddelerinin başında gelmektedir. Marco Polo ve Kristof Kolomb’un seyahatlerinde tacirlerin baharat ve çay aradıkları, tarihin en büyük fidye efsanesi olarak anlatılan Romalıların Vizigotlu Alric’e ödediği 1000 kg biberin hikayesi, gıda katkı maddelerinin geçmişten bu yana hayatımızda ne kadar önemli bir yeri olduğunu göstermektedir.
Dünya nüfusundaki artış, gıda sektörünü besleyen hammadde kaynaklarındaki azalmalar, insanların yaşam standartlarını yükseltme eğilimleri gıda sektörünü yeni teknolojiler ve farklı üretim tekniklerini uygulamaya itmiş, dolayısıyla da gıda katkı maddelerinin kullanımı bir ölçüde zorunlu hale gelmiştir.
Gıda katkı maddelerinin kullanımında 3 temel nokta göz önünde bulundurulmalıdır;
- • Bilimsel araştırmalarla saptanan ve yasal olarak izin verilen katkı maddelerinin bulunduğu serbest listelerde yer alan dozlarda kullanılmalıdır.
- • Kullanımında mutlaka teknolojik gereklilik bulunmalıdır.
- • Tüketiciyi yanıltmamalı, aksine fayda sağlamalıdır.
