Bağlarda Bilezik Alma Uygulaması

Bilezik alma uygulaması ile yapraklarda sentezlenen organik besin maddelerinin, bilezik alınan yerin alt tarafına geçmesi engellenmiş olur.

Oğuzhan SOLTEKİN

Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Bilezik alma uygulaması, asmanın gövde ve kolları ile bir yaşlı dalları veya sürgünleri üzerinde 3-6 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının, özel olarak yapılmış çift ağızlı kesici makas veya bıçaklarla çepeçevre çıkarılması işlemidir (Şekil 1 ve Şekil 2).

 

Bilezik alma uygulaması ile yapraklarda sentezlenen organik besin maddelerinin, bilezik alınan yerin alt tarafına geçmesi engellenmiş olur. Böylece bu besin maddeleri, bilezik alınan yerin üst tarafındaki organlarda birikir ve özellikle tanelerin daha iri, gösterişli ve kaliteli olması sağlanır.

 

Bilezik alma işleminin tane tutumunu geliştirdiği ve olgunlaşmayı hızlandırdığı ilk kez Lambry (1817) tarafından tespit edilmiş olsa da bu uygulamanın ortaya çıkması tamamıyla bir kaza sonucu gerçekleşmiştir. Yunanistan’da gerçekleşen olayda Atina Üniversitesi Bağcılık Bölümü’nde çalışan Prof. Dr. U.X. Davides’in araştırmalarına göre; bir çiftçi tarafından asmanın gövdesine bağlanan yük katırının hareketleri sonucunda ipin asmaya sürtünerek iz şeklinde kesikler oluşturduğu ancak bu kaza sonucunda o asmanın diğerlerine göre daha verimli olduğu tespit edilmiştir (Winkler, 1962). 1833 yılında Black Corinth çeşidinde gerçekleşen bu olay sonrasında bir çok araştırmacı tarafından bilezik alma uygulaması yapılmış ve meyve tutumunda artışlar olduğu belirlenmiştir (Branas ve ark., 1946). 

Bilezik alma işleminin bir diğer kullanım amacı sofralık amaçlı yetiştiricilikte – özellikle  çekirdeksiz çeşitlerde – tane iriliğini arttırmaktır. California’ da uzun yıllar boyunca bu amaca yönelik çok sayıda bilezik alma uygulamaları yapılmış ancak düzensiz sonuçlar elde edilmiştir. Daha sonraları Jacob (1928) tarafından yapılan bir çalışmada bilezik alma zamanının tane iriliği üzerinde büyük önem taşıdığı saptanmış ve günümüze kadar geçen süreçte yürütülen çalışmalarda bilezik alma zamanı ve etkisi üzerinde durulmuştur. 

 

Günümüzde bağ alanlarında yapılan bilezik alma işlemi gövde, kollar, 1 yıllık çubuklar ve yedek çubuklarda yapılabilirken kollarda yapılan bilezik alma işlemi zor olması sebebiyle pek tavsiye edilmemektedir. Yedek çubuklarda yapılacak bilezik alma işlemi ise maliyetli olacağından en yaygın uygulama gövdede ve 1 yıllık çubuklarda gerçekleştirilmektedir. Gövdede yapılan uygulama bütün asmayı etkilerken, 1 yıllık çubukta yapılan uygulama sadece bulunduğu çubuğu etkilemektedir (Winkler, 1962).

 

Bilezik alma uygulaması ile yapraklarda sentezlenen organik besin maddelerinin bilezik alınan yerin alt tarafına geçmesi geçici bir süre önlenmiş olmaktadır. Böylece bu besin maddeleri, bilezik alınan yerin üst tarafındaki organlarda birikmekte dolayısıyla tanelerin daha iri ve gösterişli olması sağlanmaktadır.

Bilezik alma başlıca üç amaca yönelik olarak uygulanabilmektedir:

 

a) Tane tutumunu arttırmak: Bilezik alma işlemi çiçeklenme başlangıcında yapılmalıdır.

b) Tane iriliğini arttırmak: Bilezik alma işlemi çekirdekli ve çekirdeksiz çeşitlerde tam çiçeklenmeden 7-10 gün sonra, tutmuş olan tanelerde hücre bölünmesinin en hızlı olduğu devrede yapılmalıdır.

c) Erkencilik sağlamak: Özellikle çekirdekli çeşitlerde renklenmeyi iyileştirmek ve olgunluğu öne almak amacıyla ben düşme başlangıcında bilezik alma yapılabilir. Etkisi asmadaki ürün miktarı, asmanın gelişimi ve mevsim şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir (Fidan, 1985;

Çelik ve ark.,1998; Uzun, 2004).

 

Bilezik alma ve kısmi sulama gibi uygulamalar asmalarda büyümenin yavaşlamasına ya da kesilmesine neden olarak olgunlaşma dönemine yakın zamanda meyvede olgunlaşmayı daha da hızlandırmaktadır. Bilezik alma çok erkenci bölgelerde erkencilik amaçlı da yapılan bir uygulamadır. Bu uygulamaların faydası, asmanın normal fonksiyonlarını devam ettirmekle birlikte, özellikle yapraklarda sentezlenen besin maddelerinin meyveye yönlendirilmesi ve olgunluğun hızlandırılması şeklinde olmaktadır.

 

KAYNAKÇA

Branas J., Brenon G. and Levadoux L, 1946. Elements de viticulture generale. Montpellier: Ecole Nationale d’Agriculture de Montpellier.

Çelik H., Ağaoğlu Y. S., Fidan, Y., Marasalı B. ve Söylemezoğlu G., 1998. Genel Bağcılık, Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: 2 , Ankara, 169-171.

Fidan Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 930. Ders Kitabı No: 265, Ankara 

Jacob H.E., 1928. Some responses of the seedless varieties of Vitis vinifera to girdling. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 25:223-229.

Lambry M., 1817. Exposé d’un moyen misen pratique pour empecher la vigne de couler et hater la maturite du raisin. 2d.ed. Paris: Imprimerie Librairie Madame Huzard.

Uzun İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasad Yayıncılık, 156 s.

Winkler A.J., 1962. General Viticulture. Univ. of California Press, Printed USA, Page 292-300.