Karanlıkta Uyumak
Neden gece karanlıkta ve deliksiz uyunan uyku gerçekten dinlendiricidir?
Güzel bir bahar sabahından merhaba sevgili okurlar, herkese günaydın! Umarım derin ve deliksiz bir uykudan uyanmış, dinlenmişsinizdir (ve hatta belki mutlu bir pazar kahvaltısının başında sevdiklerinizle birliktesinizdir). Güzel bir uykunun ardından güneşli bir güne mutlu uyanmak güzel değil mi? İyi bir uykudan sonra kendisini iyi ve mutlu hissetmeyen var mıdır? Neden suratsız, huysuz ve mutsuz insanlara tersinden kalkmış, uykusunu alamamış derler? İnsanlar neden gece uyurlar? Bunları merak ettiniz mi? Ya da soruyu şöyle değiştirelim; neden gece karanlıkta ve deliksiz uyunan uyku gerçekten dinlendiricidir? Sebebin Melatonin hormonu olduğunu öğrendim ve sizinle de paylaşmak istedim. Gıdalar üzerinde son zamanlarda yaşanan sahtecilik haberlerinden çok sıkıldım ve üzüldüm ama en az temiz gıda kadar insan sağlığı için gerekli olduğunu iyi bildiğimiz kaliteli uykunun ancak bize kazandırdığı bu hormonla ilgili bilgiyi mutlaka sizinle paylaşmalıydım.
Şimdi daha iyi anlıyorum çocukken anneannemin bahçe evinde, idare lambasının o çok kısık ışığında, hatta yıldızların altında uyuduğum uykulardan neden en mutlu uyandığımı. Neden bulduğum her fırsatta açık havada uyumaktan yana şansımı kullandığımı. Bir balıkçı teknesinde denizin üzerinde uyumak veya bir bağ çardağında yıldızları sayarak uykuya dalmak bize ne çok melatonin hormonu kazandırıyormuş meğer.
Bunlar size çok uzak ve aykırı geldiyse bile ancak iyi bir uyku ile kazanabileceğiniz melatonin hormonu için yapabileceğiniz ve hatta yapmanız gereken çok önemli bilgiler var aşağıda. Merak edenler okumaya devam edebilirler.
İngiltere'nin Newcastle Üniversitesi'nde kanser araştırmaları yapan Türk doktor Tevfik Dorak’ın dünya tıp literatürüne geçmiş çarpıcı bulgularından biri, karanlık ile kanser arasında bir ilişki olduğu. Dorak’a göre vücudumuz hücre yenileyici, bağışıklık sistemi düzenleyici melatonin hormonunu gece karanlığında salgılıyor."Karanlıkta uzun ve düzenli uyku’’ bu salgıyı arttırıyor ve kansere karşı bağışıklığı güçlendiriyor. Bu yüzden ‘’körlerde kanser riski az". Hemen hepimiz büyükannelerimiz ya da annelerimizden dinlediğimiz "uyusun da büyüsün’’ ninnileri ile büyüdük. Herkes bilir ki "vücut uykuda dinlenir, yenilenir" diye.
Gece 23.00 ila 03.00 arasında salgılandığı bilinen ve vücudun savunma sistemini güçlendirip, yaşlanmayı geciktiren bir hormon ‘Melatonin’. Sadece gece ve sadece teknolojinin bütün fişleri çekildiğinde vücudumuzca salgılanıyor. Işıkları söndürüp, TV'nizi, bilgisayarınızı, cep telefonunuzu, dijital saatinizi ve çevrenizi sarmış (hatta sizi esir almış denebilecek )her türlü elektrikli/elektronik cihazı kapamış da olsanız yetmiyor. Fişlerinden çekip, hatta mümkünse yattığınız odanın elektrik şalterini indirmeniz gerekiyor. Elbette çocuk odalarında da aynı şey yapılmalı. Çok önemli araştırmalara imza atan Dr. Tevfik Dorak bu önemli hormonla ilgili çarpıcı açıklamalar yapıyor. Dorak’a göre;
Melatonin beyinde yalnızca geceleri ve karanlıkta salgılanan bir hormondur. Yapılan çalışmalar melatoninin gerçekten kanseri önleyici etkileri ve hücresel hasarın onarımında çok önemli rolü olduğunu gösteriyor. Bağışıklık sistemini destekleyici gücü ile melatonin hormonu çocuk sağlığı üzerinde de çok etkili. ABD ve Avrupa'da lösemili ve kanserli çocuk sayısındaki hızlı artıştan yola çıkılarak yapılan araştırmalar sonucunda ailelerden çocuklarını kesinlikle karanlık ortamlarda yatırmaları isteniyor. Nedeni ise, güçlü melatonin salgısının kansere karşı koruyucu etkisinin kanıtlanmış olması. Ancak bu hormonun ışığa duyarlı olduğu, yapılan deneylerde uyuyan kişinin hormon salgısı izlenirken ışığın açılması halinde hormon düzeyinin düştüğü, ancak yoğun karanlıkta verimli salgılandığı tespit edilmiştir. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler de melatoninin kanser ile ilişkisini doğrulamış. Ayrıca körlerin daha az kansere yakalanması da varılan sonucun doğruluğunun bir göstergesi olarak ortaya konuluyor.
Bir başka dayanak noktası da sürekli gece çalışan hemşirelerde meme kanserinin artışının tespit edilmesidir. Melatonin meme tümörlerinin büyümesini azaltıyor, kalp ve damar hastalıklarını yavaşlatıyor, üreme fonksiyonunu artırıyor. Depresyonlu kişilerde ise bu hormon oldukça düşük seviyelerde seyrediyor.
Sağlıklı bir bedende yeterli kendini koruma mekanizması var aslında. Önemli olan bu mekanizmaların çalışmasına engel olmayan, onları destekleyici davranış biçimlerimizi öğrenmek ve geliştirmektir. Örneğin geceleri düzenli ve karanlıkta uyumak, vücudumuzun kendisini onarması için yapabileceğimiz en doğru harekettir. Akşamları çok geç kalmadan ve tam karanlıkta yatıp uyursak vücudumuza en yararlı desteği vermiş oluruz. Eskilerin dediği gibi erken yatıp erken kalkmak, dışarıdan melatonin veya antioksidan almaya gerek bırakmayacaktır.
Dr. Tevfik Dorak melatonin salgısını azaltacak davranışlardan kaçınmanın, en basit tedbirlerinden söz ederken ışık açık yatmak, televizyon karşısında uyumak gibi alışkanlığınız varsa hemen değiştirin diyor. Dorak’a göre "Geceleri uyurken hiçbir şekilde yattığınız odada ışık bulunmaması gerekir."
Melatonin özellikle Amerika'da ilaç olarak bulunan ve de en çok 'jetlag' için kullanılan bir madde. Bilinçsiz ve düzensiz kullanımı hiçbir şekilde tavsiye edilmiyor. Nedeni sadece geceleri yükselen bir hormon olması nedeniyle, yüksek olmaması gereken gündüz saatlerinde kan düzeylerini yükseltecek şekilde ilaç alımının yarar yerine zarar vermesi.
Vişne, lahana, badem, fındık türü besinler melatoninden yana zengin gıdalardır. Ayrıca papatya çayı da melatoninden zengin akşam saatlerinde alınması uygun bir bitkisel çaydır. Deneylerde, uyuyan kişinin hormon salgısı izlenirken ışık açıldığında hormonun azaldığı, karanlıkta yoğun olarak salgılandığı tespit edilmiş. Bu bilimsel bir gerçek! Lütfen karanlıkta yatın ve çocuklarınız uyurken ışığı kapatın...
Unutmayın körlerde kanser görülme oranı sıfıra yakındır.
Bahar gelince uykular bir tuhaflaşır. Ya sürekli uyumak istersiniz ya da uykularınız kaçar. Derin ve bol melatonin’li sağlıklı uykular, güzel ve tatlı rüyalar dilerim hepinize.
